Page 10 - C-Faces 2003

Sortzaile honen obra azken batean aleph (borgiar) abstraktu mota bat dela esan daiteke,
non gauza guztiak egon daitezkeen aldi berean espazioa okupatzen baina ertzetatik kanpora
ere hedatzen. Fermin Moreno, zorionez, ez da “pinturaren fundamentalista bat” 7; aldiz,
berak estrategia plastikoak estutu eta deskodetzen ditu, erretorika desmuntatu eta sortu;
erakusten du anabasaren sakonean (berak teorikoki berebiziko interesa du horretan gainera)
zehaztasun berezia dagoela. Argi dago bere konposizio sendoetarako teknika zaindua
erabiltzen duela, “desordenaz, asalduraz eta mugimenduaz hitz egiteko laburra”8. Pintura
hauen joko optikoek, hipnotismo eta zorabioaren artean, kamuflajean pentsarazten didate;
artista askok jo behar izan dute hain zuzen kamuflajera, adibidez W arholek. Factoryko
zeremonia aurkezlearentzat sexu desioa buruhauste abstraktua izanik, esan daiteke
koadroak estalkiarena edo pantailarena egiten zuela bere burua ezkutatzeko, kamuflatzeko,
laburbilduz kontrako giro batean bizirauteko9. Agian ez da posible izango gehiago “pinturaren
besaulki erosoan esertzea”, eta ezkutatzera (ikusezintasuna) zein erakustera (ikusgaitasun
engainagarria) daraman kamuflaje estrategia besterik ezingo dugu erabili. Hala ere, plantak
egite horretan hondo traumatikoa dago10, baita plazer bizienarekin, jaiarekin, amildegira
garamatzan zarata nahasiarekin zerikusia duten ikustezko forma berrien (hiperteknologien)
gaineko kontzientzia bat ere. Abstrakziotik imajinario garaikide kutsatura doan haustura
edo batasun ezeko egoera hori11, Fermin Morenoren obran berragertzen da. Berak imajinario
poliedriko bat koadroaren azalera mehean sedimentatzea lortu du; izan ere, danbor batekoa
adina tenkatutako azal horretatik, arraroa dirudien arren, erritmo sutsuenak atera daitezke,
baita kode plastiko antzeko bat ere, non berehalakotasun aborigena eta glaziazio zibernetikoa
espazio arrarotu batean ehundu daitezkeen.

10 “Kamuflajeak soldadu tropen fronteko ikustezko esperientzia erreproduzitzen zuen: bikoiztasuna, iluntasuna,
lekualdatzea, orientazio eza, zatikatzea, bertigoa. Amesgaiztozko haluzinazioak, amnesia, gormututasuna, ihes
egoera, beldurrak eta “metraileta kolpearen” sindrome berriaren zorabioek batzuetan ikaratutako gizonen asmakizun
hutsa ziruditen bezala, horren plantak egitearen sintomek, edo “siniestrosiak” camoufleurs direlakoen taktikak
islatzen zituzten era ekiboko batean: mimika, mailaketa, obliterazioa, mozorrotzea, nahasmendua eta emozioa.
Gerraren traumatismoa eta gerraren itxura egitea materia berberaz eginda daude” (Hillel Schwartz: La cultura
de la copia. Parecidos sorprendentes, facsímiles insólitos, Ed. Cátedra, Madrid, 1998, 186 or.).

11 Tradizio abstraktuak ez du aldez aurretik suposatzen inondik ere munduarekin bat sentitzen den gizakiaren
existentziarik. Aldiz, ezaugarritzat ditu batasun ezeko zentzua, fenomenikoa denaren izaera aldakorrak sortzen
duen egonezina eta erredimitzeko nahia legeek araututako espazioaren ikuspegi zorrotz –edo Worringerren
hitzetan, “garden”– baten bidez eta “aldakorra eta iragankorra dena termino eta balore beharrezko eta absolutuetara
itzultzeko” bulkadaren bidez, […] forma abstraktu horiek baitira bakarrak, akzesorioa eta finitua denaz gabetuak,
gizaki batek euskarritzat izan ditzakeen eta munduaren irudi nahasgarria ahazteko forma goren-gorenak”” (Dore
Ashton: Una fábula del arte moderno, Ed. Turner-Fondo de Cultura Económica, Madrid, 2001, 171 or.).

8